„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.”
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
„Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020”.
O sieci
Regulamin przyznania certyfikatu potwierdzającego przynależność miejscowości do „Sieci Najciekawszych Wsi” - Regulamin przyznania certyfikatu potwierdzającego przynależność miejscowości do SNW.pdf (225,24KB)
Wdrożenie koncepcji Sieci Najciekawszych Wsi (SNW) stało się jednym z najważniejszych celów Polskiej Sieci Odnowy i Rozwoju Wsi. Projekt zakłada m.in. organizację szkoleń dla liderów społeczności wiejskich zaangażowanych w proces tworzenia Sieci (23 miejscowości objęte strategią SNW).
Przedsięwzięcie realizowane jest z 3 dodatkowymi partnerami – gminami: Cekcyn, Dzierżoniów i Gogolin. Kwota dofinansowania to 60 257,07 zł. Termin realizacji: 01.03.2018 r. - 31.10.2018 r.
Głównym celem operacji jest zrównoważony rozwój obszarów wiejskich poprzez podniesienie wiedzy co najmniej 48 osób (przedstawicieli miejscowości objętych Strategią Sieci Najciekawszych Wsi - SNW) w zakresie spełnienia przez ich wsie standardów marki oraz przygotowanie ich do uzyskania Certyfikatu Uczestnika SNW dzięki organizacji szkoleń i przeprowadzeniu szeregu działań informacyjno-promocyjnych w okresie od marca do końca października 2018 r.
Sieć Najciekawszych Wsi (SNW), podobnie jak w przypadku sieci Najpiękniejszych Wsi Francji, ma być markowym produktem turystycznym i sposobem na zachowanie najcenniejszych wsi pod względem walorów materialnego dziedzictwa, autentyzmu wiejskiej przestrzeni oraz form życia mieszkańców.Ponadto wśród celów jej utworzenia jest:
- Upowszechnienie technik rozwoju wewnętrznego wsi, jako sposobu na zapewnienie żywotności wsi.
-
Zainteresowanie społeczeństwa tematyką wiejską poprzez udostępnienie walorów wsi o wartościach poznawczych
i edukacyjnych. -
Ochrona wartości nieruchomości poprzez podniesienie atrakcyjności miejsca, co ma znaczenie w sytuacji depopulacji
i nadpodaży zbywanych nieruchomości (brak nabywców i coraz liczniejsze pustostany). -
Tworzenie wizytówki gminy/regionu, a poprzez unikalną strategię rozwoju, umożliwienie mieszkańcom kooperacji krajowej
a nawet międzynarodowej.Koncepcja Sieci Najciekawszych Wsi opiera się na następujących filarach:
-
Walory poznawcze wsi są powodem pobytu;
-
Powód pobytu werbalizuje opowieść;
-
Dla pobytu przyjezdnych wyznaczona jest przestrzeń posiadająca walory, nazywana obszarem udostępnionym;
Odbiór walorów poznawczych następuje poprzez pokonywanie trasy, złożonej z punktów ilustrujących treści zawarte w opowieści.
Warunkiem jest jednak, aby zasoby materialne wsi, (jakość wiejskiej przestrzeni oraz infrastruktura pobytu i udostępnienia walorów) zdecydowanie przewyższały krajową przeciętność.
W latach 2013-2014 kompletowano pulę potencjalnych uczestników sieci. Na podstawie kwerendy wojewódzkich konserwatorów zabytków i ekspertów wytypowano ok. 230 miejscowości z całej Polski.
Pierwsze oceny potencjału miejscowości do uczestnictwa w Sieci wykonano w ramach regionalnych programów wdrożeniowych - w województwie opolskim ocenie poddano 13 wsi, a w woj. śląskim 4.
Na wniosek PSORW – przyszłego operatora sieci, w 2015 roku zrealizowano projekt „Tworzenie Sieci Najciekawszych Wsi”, finansowany przez FAPA. Oceniano potencjał uczestnictwa w sieci 50 miejscowości ze wszystkich województw. W momencie powstawania niniejszej publikacji projekt był w toku, więc nie można było podać jego wyników.
Warunkiem koniecznym dla spełnienia kryteriów i udziału w SNW jest aktywna społeczność wiejska. W istocie to ona staje się głównym beneficjentem funkcjonowania sieci. Każde przedsięwzięcie wykonane z myślą o przyjezdnych będzie pośrednio służyć mieszkańcom. Bez udziału mieszkańców, ich pomysłów i zaangażowania nie jest możliwe sprostanie kryteriom uczestnictwa w Sieci. Kluczowe znaczenie w przedsięwzięciach podnoszących walory wsi mieć będzie subsydiarne wsparcie władz ich gmin. Będzie ono niezbędne dla przeprowadzenia Planów działań na rzecz spełnienia kryteriów uczestnictwa w sieci. Plany te powstaną w oparciu o ocenę potencjału wsi i raporty z oceny. Dzięki nim wsie poznają swe deficyty. Zawarte w raportach rekomendacje ułatwią wybór zadań i ukierunkują realizację.
Wsie pretendujące do uczestnictwa w Sieci Najciekawszych Wsi muszą mieć odpowiednie walory, przede wszystkim zasób przestrzennej atrakcyjności wyrażający się pozytywnym wizerunkiem miejscowości. Wartość podnoszą zabytki, zachowana dawna zabudowa zagrodowa czy specyficzny budulec i detal architektoniczny. Ważne są także, np. typy zieleni wewnątrz miejscowości oraz powiązania wnętrz wsi z otaczającym krajobrazem.
Kluczową kwestią jest umiejętność udostępnienia walorów wsi i odpowiednia ich prezentacja, co może uczynić pobyt we wsi markowym produktem turystycznym. W koncepcji Sieci Najciekawszych Wsi służy do tego formuła opowieści, której przekaz ma wysokie walory poznawcze.
Walory poznawcze kryją się w zbiorze rozmaitych faktów i historii z przeszłości lub teraźniejszości, odzwierciedlających ważne wydarzenia, uczestniczących w nich ludzi. Również, a może przede wszystkim, we wszelkiego typu pamiątkach z przeszłości, w zabytkach i obiektach historycznie cennych, przedmiotach a także w strukturach, choćby rozłogu pól. Przykładowo resztki ogrodzeń, śródpolne oczka wodne i grupy drzew wśród łąk są reliktem pastwisk z czasów, gdy bydło co dnia pędzono na wypas. I właśnie one są nośnikiem informacji, jak niegdyś na wsiach wyglądał chów. Zapoznawanie się ze wszystkim, co dokumentuje sposoby gospodarowania, wytwórczości, tradycji, stylu życia, obyczajów i zachodzących zmian w wiejskim świecie ma walory poznawcze. Z tego bogactwa trzeba wyłowić wątki najistotniejsze i powiązać w sposób pozwalający na umiejętne skonstruowanie „opowieści” wzbudzającej ciekawość i skłaniającej do przyjazdu i pobytu.
Opowieść to logicznie i atrakcyjnie skonstruowana narracja o takich zjawiskach i procesach, które miały miejsce lub nadal zachodzą w danej miejscowości. W opowieści wieś jest przykładem zagadnień szerszych, o randze przekraczającej jej wymiar, ważnych dla rozumienia obszarów wiejskich, przeszłości i teraźniejszości regionu lub kraju. Akcentuje wyróżniki wsi.
Opowieść jest komunikowana w formie krótkiego hasła (sloganu) streszczającego istotę atrakcyjności wsi, sformułowanego w sposób motywujący do odwiedzin.
Trzeba pamiętać, iż istota sieci zawiera się w zapisie:
Wsie najciekawsze = budzące ciekawość = wysokie walory poznawcze pobytu
Zatem, opowieść zwiedzającemu:
-
uzasadnia przyjazd i pobyt;
-
zapewnia poczucie osobistej korzyści z poznania nowych faktów, poszerzenia wiedzy, pozyskania inspiracji, itp.;
-
interpretuje przestrzeń udostępnioną dla pobytu.
-
Walory poznawcze nie istnieją jako samoistna cecha wsi. Urzeczywistniają się dopiero w momencie przebywania we wsi w wyniku udostępnienia walorów wsi zwiedzającemu. Służy temu odpowiednio skonstruowana trasa (trasy) oraz doświadczanie i przeżywanie wiejskości w miejscach udostępnionych turystom (otwarte zagrody, muzea wiejskie) a także udział w warsztatach oraz grach terenowych.