„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.”
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
„Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020”.

JEMIELNICA

Na drodze do odkryc.jpeg

 

Pobierz Informator: PDFInformator Jemielnica. Cysterskie dziedzictwo.pdf (709,79KB)

Cysterskie dziedzictwo i skarby wiejskiej architektury.

Jemielnica swą wyjątkowość zawdzięcza Cystersom, w których latach 80. XIII w. sprowadził książę Bolko I opolski. Wówczas klasztor był filią opactwa w Rudach, później był wielokrotnie trawiony pożarami i podupadał w czasach wojen. Okazały kościół, który zachował cechy gotyku, dowodzi znaczenia jakie opactwo uzyskało po zniszczeniach wojny trzydziestoletniej (1618 -1648). Od połowy XVII wieku opaci jemielniccy posługiwali się insygniami biskupimi tj. mitrą, pastorałem i pierścieniem. Opat Johannes Nucius (1556 -1620) zasłynął jako znakomity kompozytor i teoretyk muzyki chóralnej wielogłosowej przełomu epok renesansu i baroku. W 1638 w klasztorze przebywała część świty króla Władysława IV. W 1648 gościł w nim królewicz polsko – szwedzki Karol Ferdynand Waza, który był biskupem wrocławskim i księciem opolsko raciborskim i nyskim. W budynku obok kościoła Wszystkich Świętych mnisi prowadzili szkolę elementarną, a od XVIII wieku w sąsiedztwie kościoła klasztornego gimnazjum. Od 1675 r. przy klasztorze funkcjonowało bractwo św. Józefa, które skupiało ludzi modlących się o dobrą śmierć. Jemielnica w XVIII wieku była znanym ośrodkiem pielgrzymkowym. Przybywali tu pątnicy z różnych odległych miejsc ówczesnej Polski i Czech. Cystersi byli w Jemielnicy aż do 24 listopada 1810r., „o godzinie czwartej popołudniu umarł klasztor” – są to słowa wypowiedziane przez ostatniego opata klasztoru Eugeniusza Staniczka. W tym samym okresie, przez Jemielnicę przechodzą pokonane wojska napoleońskie, dla 470 żołnierzy Jemielnica była ostatnim postojem, żołnierze ci zostali pochowani na cmentarzu cholerycznym, od tamtej pory nazywanym jednak Cmentarzem francuskim.

W obrębie kompleksu poklasztornego mieszczą się jeszcze: budynek konwentu z wirydarzem i studnią z XVI w., budynek prałatury z okrągłą basztą karcerem dla mnichów, klasztorną bramą z herbem, trzy ogrody oraz zabudowania gospodarcze, tj. młyn, browar z piekarnią i spichlerz. Tworzą one zwarty kompleks pomiędzy stawem, a rozległym centrum wsi, ceniony nawet bardziej niż bogate, barokowe wyposażenie
kościoła. Wiejskość emanuje w Jemielnicy poprzez szczególną zabudowę starego centrum. Zagroda w zagrodę, szczyty budynków mieszkalnych zwykle malowane na biało - te bardziej okazałe gospodarzy i te wyraźnie niższe i mniejsze zwane wycugami przeznaczone dla rodziców, którzy przekazali gospodarstwo młodym. Wznoszą się w dynamicznym rytmie zamykając przestrzeń owalnego placu, co tworzy jedno
z najbardziej spektakularnych wiejskich wnętrz krajobrazowych w kraju, a jednocześnie piękny przykład architektury wiejskiej Opolszczyzny.
Temu widokowi dorównuje panorama wsi, jaka roztacza się znad stawu kościelnego. Od dominanty trójnawowego kościoła Wniebowzięcia NMP, poprzez budynki klasztoru i spichlerza, zabudowa szybko obniża się ku gospodarskiej, przeplatają się z bujną zielenią. Dalej wyraźnym akcentem zaznacza się sylwetka dawnego kościoła Św. Jakuba (obecnie Wszystkich Świętych), ciekawego ze względu na gotycką polichromię z XV wieku. Podziwiając ten sielski obrazek nie ma wątpliwości co do natury wsi. Trwale związała się ona z losem cystersów, a dziś pielęgnuje o nich pamięć wzbogacając w cysterskie motywy przebogaty śląski rok obrzędowy i śląską kuchnię.

 

Warto zobaczyć

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (XIII/XIV w. i XVIII w.) i murowane zabudowania klasztorne (XVII w. i XVIII w.).

Kompleks usytuowany jest w sąsiedztwie zabytkowej części wsi zwanej „starą osadą” i dawnego kościoła parafialnego pw. Wszystkich Świętych oraz stawu pocysterskiego. Centrum kompleksu stanowi kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP (dawniej kościół klasztorny).

Początki kościoła sięgają przełomu XIII i XIV wieku, a jego budowniczymi byli cystersi, których do Jemielnicy sprowadził w latach 80. XIII w. książę opolski Bolko I.

Po śmierci Bolka budowniczych kościoła wspierał wielki dobroczyńca cystersów książę strzelecki Albert I, który prawdopodobnie jest pochowany w starszej gotyckiej części kościoła.

Budynek kościoła jest orientowany i ma kształt trójnawowej bazyliki. Zbudowany został w stylu gotyckim z łamanego kamienia wapiennego i cegły, a następnie otynkowany. Po wielkim pożarze wsi, dwóch kościołów i klasztoru w 1733 roku został odbudowany, a następnie rozbudowany i obecnie nosi znamiona dwóch stylów: gotyckiego i barokowego.

W barokowym wystroju kościoła zwracają uwagę bogato zdobione ołtarze, których w sumie jest 15. Największym z nich jest umieszczony w prezbiterium ołtarz główny pochodzący z 1734 roku. Jego twórcą był Michael Kossler z Niemodlina. W centrum ołtarza zwraca uwagę obraz Georga Neunhertza przedstawiający scenę Wniebowzięcia NMP oraz cztery duże figury świętych: Benedykta, Jakuba, Jadwigi Śląskiej i Bernarda. Warto też zwrócić uwagę na niepozorną figurę św. Józefa z Dzieciątkiem umieszczoną nad tabernakulum. W nawie głównej przy filarach mieści się 11 ołtarzy bocznych wykonanych w Opawie przez Georga Lehnera w latach 1740 – 1763 oraz figura "Ecce homo" Jana Melchiora Osterreicha z 1740 roku.

Na piętrze wieży kościelnej znalazł swoje miejsce chór muzyczny wyposażony w 23 głosowe organy wykonane przez Jana Gotfryda Wilhelma Schefflera w Brzegu w 1777 roku. Dwie nawy boczne są otwarte do nawy głównej arkadami filarowymi. W nawie południowej, znajdującej się po prawej stronie ołtarza głównego w części nazywanej kaplicą Najświętszej Marii Panny, a poprawnie absydą, w ostatnim czasie dokonano niezwykłego odkrycia późnoromańskiej kamieniarki elementów architektonicznych sklepienia i płaskorzeźb wsporników ze szczególnie cennym przedstawieniem lwa o jednej głowie i dwóch tułowiach. Z kolei w nawie północnej, usytuowanej na lewo od ołtarza głównego, znajduje się kaplica św. Józefa z 1714 roku, którą wybudowano na potrzeby bractwa św. Józefa. W kaplicy umieszczono trzy ołtarze: główny z obrazem pt. Święta Rodzina autorstwa Michaela Willmanna i dwa boczne: św. Barbary i Grupy Ukrzyżowania.

Szczególnie godna uwagi jest iluzjonistyczna polichromia na sklepieniu kopuły kaplicy wykonana przez malarza Wolfa w 1756 roku. Pod kaplicą znajduje się krypta grobowa z 1714 roku.

Poza kościołem w obrębie kompleksu poklasztornego mieszczą się jeszcze: budynek konwentu z wirydażem i studnią z XVI wieku oraz budynek prałatury z okrągłą basztą karcerem dla mnichów, klasztorna brama z herbem, trzy ogrody oraz zabudowania gospodarcze, tj. młyn, browar z piekarnią i spichlerz.


 

Wydarzenie cykliczne

Jarmark Cysterski

Odbywa się co roku 1 maja przy zabytkowej ulicy Wiejskiej - dawnym centrum wsi oraz w ogrodach pocysterskich. Wydarzenie to jest połączone z Diecezjalnym Świętem Rodziny. Celem jarmarku jest przeniesienie uczestników w odległe czasy średniowiecza. Przybliża mieszkańcom i odwiedzającym rzeczywistość średniowiecznej Jemielnicy, w której żyli cystersi, wprowadzając ich zarazem w niezwykły świat tętniący życiem średniowiecznej osady rolniczej i handlowej oraz prezentujący ówczesne rzemiosło, walki, muzykę i tańce.

 

ZAPRASZA
Kościół pw. Wniebowzięcia
Najświętszej Marii Panny
i klasztor pocysterski z XIII w.
tel. (77) 556-10-86

 

Kontakt

ul. Strzelecka 67

47-133 Jemielnica

Nr tel.: 77 46-23-511

e-mail:

www.jemielnica.pl

 

PUNKT INFORMACJI TURYSTYCZNEJ

ul. Wiejska 63, 47-133 Jemielnica

tel. (77) 556-10-86, nr tel.: 510 522 149

 

Powrót do poprzedniej strony »
×

Zapisz się do newslettera