W Taczowie żył Mikołaj Powała – średniowieczny rycerz, uczestnik bitwy pod Grunwaldem. Właśnie tu odbyło się spotkanie króla Jagiełły przed wyprawą na wojnę z Krzyżakami, opisany w powieści Sienkiewicza.
Pierwsza wzmianka dotycząca Taczowa pochodzi z XIV w. Jego właścicielami była rodzina Powałów. Mikołaj Powała z Taczowa uczestniczył w 1410 r. w bitwie pod Grunwaldem.
Każdy, kto czytał „Krzyżaków”, dobrze pamięta postać potężnego rycerza, Powały z Taczowa. Wieś Taczów, z której „pisał się” ów możny rycerz istnieje do dziś, podobnie sama postać nie jest tworem jedynie fantazji Henryka Sienkiewicza. Mikołaj Powała z Taczowa był stolnikiem krakowskim i podkomorzym sandomierskim, cieszył się łaską i zaufaniem króla Władysława Jagiełły. Towarzyszył mu w sławetnym wyjeździe do Budy, gdzie uczestniczył w słynnym na owe czasy turnieju. Brał udział w bitwie pod Grunwaldem i bitwie pod Koronowem. Odznaczał się wybitną wiedzą z zakresu wojskowości, skoro przed tą pierwszą bitwą został powołany do ścisłej rady wojennej. Został ranny w bitwie pod Koronowem. Za pozyskane łupy rozszerzył swoje dobra, a zwłaszcza rozbudował rodową siedzibę w Taczowie.
Warto zobaczyć
Spotkanie u Powały
Od lewej: Dobrogost Czarny (starosta radomski), rycerz Mszczuj ze Skrzynna (w czasie bitwy pod Grunwaldem zdobył pektorał Mistrza Ulricha von Jungingena), biskup Mikołaj Trąba (pierwszy Prymas Polski), król Władysław Jagiełło i Mikołaj Powała z Taczowa. Spotkanie odbyło się w 1409 roku w sprawie budowy mostu na Wiśle w okolicach Czerwińska (most łyżwowy, składający się z drewnianych części, które potem były spławiane rzeką i holowane do Czerwińska). Narada wojenna odbyła się w posiadłości Powały. Dzieło powstało według koncepcji Tadeusza Derlatki i Janusza Pulnara. Rzeźba została utrwalona w spiżu przez artystę Edwarda Łagowskiego.
Muzeum Etosu Rycerskiego
Miejsce to związane jest z osobą Mikołaja Powały. Placówka znajduje się w odrestaurowanej remizie Ochotniczej Straży Pożarnej. Po wschodniej stronie muzeum umiejscowiona jest Kuźnia Powały, zaprojektowana przez Janusza Pulnara. W kuźni odbywać się będą pokazy kowalstwa oraz prezentacje wyrobów sztuki kowalskiej.
Gródek Powały w Taczowie
Miejscowa legenda głosi, że kopiec został usypany przez jeńców wziętych do niewoli pod Grunwaldem. Kopiec znajduje się nieopodal dwóch stawów, gdzie odnaleźć można ślady grodu stożkowego. Gródek w Taczowie reprezentuje najpóźniejszy typ fortyfikacji, który przypada wyłącznie na czasy średniowiecza. Powstał prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV wieku i zamieszkany był do końca XV wieku.
Mikołaj Powała
Pierwsze historyczne informacje o rodzie Powałów i ich majątku w Taczowie pochodzą z XIV wieku. Powałowie byli związani z rodem Ogończyków. Mikołaj Powała urodził się około 1380 roku. W 1415 Powała podzielił się swoim majątkiem z braćmi, sam zaś zachował Taczów, Wolę Taczowską i Klwatkę Szlachecką.
Świadkowie Dziejów i Kaplica Bogurodzicy
Głazy narzutowe „Świadkowie Dziejów”, na których wyryte są daty i treści ważnych wydarzeń historycznych, począwszy od sprowadzenia Krzyżaków do Polski przez Konrada Mazowieckiego (1226 r.), aż po Hołd Pruski (1525 r). Na kamieniach znajdują się nazwiska i życiorysy takich postaci historycznych jak: Konrad Mazowiecki, Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki, Św. Jadwiga, Władysław Jagiełło oraz Kazimierz Jagiellończyk. Za zrealizowanie i sfinansowanie budowy kaplicy odpowiedzialny był specjalnie do tego powołany Społeczny Komitet Budowy Kaplicy Bogurodzicy.
Diorama obrazu „Bitwa pod Grunwaldem”
Dzieło przedstawia tytułową bitwę pod Grunwaldem. Obraz został namalowany w 1910 roku przez Tadeusza Popiela i Zygmunta Rozwadowskiego w 500. rocznicę bitwy pod Grunwaldem.
Głaz z płaskorzeźbą „Hołd pruski”
Największy z siedmiu Świadków Dziejów kamień narzutowy, upamiętniający Zygmunta I Starego oraz jego dokonania. Na głazie znajduje się również płaskorzeźba przedstawiająca Hołd Pruski z 1525 roku.
Wydarzenie cykliczne
Festyn Rodzinny „Rycerze Bogurodzicy”
Co roku w czerwcu na terenie Kompleksu „Rycerze Bogurodzicy” odbywa się piknik historyczny, który gromadzi miłośników historii nie tylko z gminy Zakrzew, ale także z Radomia oraz wielu odległych miejscowości. Bractwa rycerskie z całej Polski przygotowują pokazy i turnieje. Mają tu także miejsce wystawy rzemiosła i sztuki średniowiecznej oraz koncerty.
Kontakt
Gmina Zakrzew
Zakrzew 51, 26-652 Zakrzew
Nr tel.: 48 610-51-22, e-mail:
www.zakrzew.pl
